Bình chữa cháy là một loại phương tiện chữa cháy ban đầu, cực kỳ cần thiết từ hộ gia đình cho đến các nhà xưởng, công ty, chung cư, nhà máy,… Tại Việt Nam, hiện nay có đa dạng các loại bình chữa cháy được nhiều đối tượng khách hàng tin tưởng sử dụng. Nhằm giúp cho bạn đọc hiểu rõ hơn nữa về những công dụng đặc thù và cách sử dụng hiệu quả của từng loại bình, bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn đọc 3 loại bình cứu hỏa được sử dụng phổ biến hiện nay.
Bình chữa cháy dạng bột
Đặc điểm và cấu tạo
Bình chữa cháy dạng bột là một loại bình có chứa chất chữa cháy ở bên trong là một dạng bột khô với một áp suất cực lớn. Bình sẽ thường được sơn màu đỏ, hình trụ, vỏ được đúc bằng chất liệu thép. Cụm van được làm từ các loại hợp kim đồng có cấu tạo kiểu vặn một chiều hay theo kiểu vặn lò xo nén một chiều. Thành phần chính ở bên trong bình cứa hỏa loại này chính là bột khô.
Bột khô chứa trong bình được phun ra ngoài nhờ lực đẩy của khí nén thông qua hệ thống ống dẫn. Khi phun vào đám cháy bột sẽ có tác dụng kìm hãm phản ứng cháy và cách ly các chất cháy với ôxy của không khí. Đồng thời sẽ làm nhiệm vụ ngăn cản hơi khí cháy tiến sâu vào vùng cháy dẫn đến đám cháy bị dập tắt.
Phân loại các bình chữa cháy dạng bột
Bình chữa cháy dạng bột sẽ được chia thành rất nhiều loại và được ghi ký hiệu riêng ở trên nhãn bình, để dễ nhận biết: A (chữa cháy cho chất rắn), B (chữa cháy cho chất lỏng), C (chữa cháy cho chất khí) và D hoặc E (chữa cháy đám cháy điện).
Như vậy, nếu như bình ghi là ABC thì có nghĩa là bình chữa cháy dập được cả 3 loại chất cháy: Chất rắn, lỏng, khí. Còn nếu như bình chỉ ghi là BC thì thiết bị này chỉ cứu chữa được các đám cháy chất lỏng và chất khí.
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại bình phòng cháy chữa cháy thuộc dạng bột với công dụng khác nhau. Người ta sử dụng các kí hiệu khác nhau để phân biệt đặc tính từng loại:
- A: chữa cháy chất rắn
- B: Chữa cháy chất lỏng
- C: Chữa cháy chất khí
- D/E: Chữa cháy điện
Ví dụ khi bạn mua bình có ký hiệu AB sẽ chữa được những đám cháy chất lỏng và chất rắn, bình có ký hiệu ABC chữa cháy chất rắn – lỏng – khí…
Bột chữa cháy cũng là loại có rất nhiều ưu điểm như không dẫn điện, không hề độc hại, mang đến hiệu quả dập lửa cực kỳ cao, thao tác sử dụng đơn giản. Tuy nhiên, loại bình chữa cháy này cũng có nhược điểm là khi dập xong đám cháy cũng dễ bùng phát lại, do đó bạn cần kiểm tra thật kỹ.
Bình bột chữa cháy cũng thường được phân loại theo trọng lượng bao gồm bình bột BC như là MFZ4 – 4kg, MFZ8 – 8kg, MFZ2 – 2 kg hoặc MFZ1 -1 kg hoặc MFTZ35 -35kg ngoài ra còn có bình cầu treo là XZFTB6 – 6kg và cầu treo XZFTB8 – 8kg. Bình bột ABC thì bao gồm các loại như sau: MFZL4 – 4kg, MFZ8L – 8kg, MFZL2 – 2 kg và bình MFZL1 -1 kg và MFTZL35 -35kg, XZFTBL6 – 6kg và các loại cầu treo XZFTBL8 – 8kg.
Lưu ý khi bạn sử dụng bình bột chữa cháy: Tuyệt đối không được sử dụng bình bột để phun vào đmá cháy có các thiết bị điện tử, công nghệ cao như là tivi, máy tính vì trong bột có chứa các loại thành phần muối sẽ làm hư hỏng thiết bị.
Bên cạnh đó, để có thể phân loại bình chữa cháy người ta cũng có thể dựa trên trọng lượng tổng của bình. Các loại bình cứu hỏa dạng bột thường được sản xuất theo khối lượng là 4kg, 8kg,… Ví dụ: MFZ4, nghĩa là loại bình chữa cháy nặng 4kg.
Cách sử dụng
Bình chữa cháy dạng bột được biết đến là phương tiện chữa cháy tại chỗ, để xử lý các đám cháy ngay khi vừa mới phát hiện nên cách sử dụng của bình sẽ rất đơn giản.
Khi có cháy xảy ra, xách ngay bình tới địa điểm gần đám cháy, lắc xóc bình từ khoảng 3 – 4 lần để bột tơi. Tiếp đến, giật chốt các hãm kẹp chì, chọn đầu hướng gió hướng loa phun vào phần gốc lửa. Giữ bình ở khoảng cách 1,5m tùy vào từng loại bình chữa cháy, bóp van bình để bột chữa cháy phun ra.
Nếu như là bình chữa cháy xe đẩy thì cách sử dụng như sau:
- Đẩy xe chữa cháy đến đám cháy, kéo vòi rulo dẫn bột ra, hướng lăng phun vào gốc lửa.
- Giật chốt an toàn, kéo các chốt van chính trên miệng bình vuông góc với mặt đất.
- Cầm chặt lăng phun bột cho thuận chiều gió và bóp cò, bột sẽ được phun ra.
Ứng dụng
Bình chữa cháy dạng bột được ứng dụng chủ yếu để chữa cháy các chất rắn, lỏng, khí và các chất khí đã được hóa lỏng dễ cháy. Ngoài ra, phương tiện này cũng hiện đang được sử dụng để dập tắt các đám cháy từ kim loại, chữa cháy điện hạ thế (<1000V).
Bình chữa cháy dạng khí
Đặc điểm và cấu tạo
Thành phần chứa đựng bên trong của bình chữa cháy dạng khí là khí CO2 hoặc bao gồm một loại khí có tác dụng chữa cháy được nén trong bình với các loại áp suất rất cao trở thành dạng lỏng. Khi bạn mở van bình, do chênh lệch áp suất CO2 sẽ được phun ra chuyển thành dạng khí với nhiệt độ là rất lạnh tới -79 độ C, giúp thu thêm nhiệt xung quanh. Từ đó, dập tắt nhanh chóng đám cháy.
Khí chữa cháy CO2 thường sẽ có đặc tính là tan hoàn toàn sau khi được phun ra nên cũng sẽ không gây ra bụi mù như bình bột và cũng sẽ không ảnh hưởng đến các thiết bị xung quanh đám cháy. Đó cũng chính là những lý do khiến cho loại bình này sẽ được ưu tiên sử dụng tại những nơi sử dụng nhiều trên các thiết bị điện, điện tử như văn phòng, công ty, nhà máy, các phòng thí nghiệm,…
Có thể dễ dàng nhận biết được các loại bình chữa cháy này qua các chi tiết như không có đồng hồ để đo áp suất, hình dạng bình thon dài và khi bạn gõ vào sẽ nghe tiếng keng keng, loa phun của bình chữa cháy làm bằng nhựa và to hơn rất nhiều so với các loại loa phun của bình bột. Do bình thường sẽ có tổng trọng lượng lớn và thêm vào đó là khí CO2 khi xịt ra sẽ có nhiệt độ rất lạnh, có thể gây bỏng nếu như bị dính vào da nên người dùng cần hết sức cẩn thận khi sử dụng.
Cấu tạo của bình chữa cháy dạng này cũng gồm các bộ phận như:
- Van xả
- Dây loa phun
- Chốt an toàn
- Vỏ bình
Phân loại bình chữa cháy dạng khí
Phân loại theo trọng lượng
Phân loại theo trọng lượng của bình chữa cháy thì trên thị trường hiện nay có 2 loại bình chữa cháy phổ biến dạng khí CO2: 3kg và 5kg. Chúng ta có thể dễ dàng phân biệt bằng cách đọc thông số này trên thân tương ứng chính là bình chữa cháy MT3 và bình chữa cháy MT5. Ngoài ra, hiện nay còn có thêm một loại lớn hơn là bình chữa cháy xe đẩy 24kg đã được sử dụng tại sân bay, xí nghiệp lớn.
Phân loại theo loại chất khí chữa cháy trong bình
Chất khí hiện đang được sử dụng để chữa cháy trong bình có rất nhiều loại khác nhau. Dưới đây sẽ là một số loại bình khí sử dụng chất chữa cháy thường dùng nhất hiện nay:
- Bình chữa cháy khí CO2
- Bình chữa cháy khí FM200
- Bình chữa cháy khí Aerosol (bình Stat-x)
- Bình chữa cháy khí MT
Cách sử dụng
Bình chữa cháy dạng khí cũng có một cách sử dụng tương tự so với những loại bình chữa cháy khác. Về cơ bản sẽ có thêm những bước như sau:
- Bước 1: Mang bình chữa cháy dạng khí đến khu vực cần chữa cháy và giữ khoảng cách an toàn.
- Bước 2: Dùng ngón tay kéo chốt van an toàn, một tay cầm vào cò bóp. Tuyệt đối chú ý không được cầm trực tiếp vào bình hay đầu vòi vì sẽ có thể gây bỏng lạnh nguy hiểm
- Bước 3: Nắm chặt phần cò bóp và bóp van để cho chất chữa cháy phun ra theo đúng hướng vòi phun cho đến khi lửa tắt hẳn
Công dụng
Được ứng dụng rất nhiều cho đám cháy có các thiết bị, máy móc hiện đại, tài liệu quan trọng. Hoặc có thể dùng cho các sự cố khi bị cháy đường điện hạ, trung và cao thế; chập điện có phát sinh hồ quang hay một số kim loại cháy.
Sản phẩm này nằm trong danh mục bảo hộ lao động nên sẽ có thể đến các cửa hàng bán giày bảo hộ để mua được bình chữa cháy dạng khí. Tuy nhiên, để mua được sản phẩm tốt có chất lượng an toàn đảm bảo, hãy lựa chọn những cơ sở uy tín chuyên cung cấp sản phẩm chất lượng, có tem kiểm định đảm bảo được tiêu chuẩn theo quy định.
Bình chữa cháy dạng bọt Foam
Bình chữa cháy bọt Foam chính là một dạng mới hiện nay của bình cứu hỏa. Bên trong bình sẽ có chứa khối lượng lớn dung dịch mảng bọt Foam, dung dịch này có tỷ trọng nhỏ hơn xăng, dầu hoặc nước.
Đặc điểm và cấu tạo
Bọt Foam chính là một loại bọt có tác dụng chữa cháy vô cùng hiệu quả. Chúng hường có khả năng làm mát ngọn lửa và phủ kín lên nhiên liệu cũng nhằm ngăn chặn sự tiếp xúc của nó với oxy. Điều này sẽ khiến cho quá trình đốt cháy bị ức chế và sau đó dần bị dập tắt.
Các chất hoạt động trên bề mặt sẽ tạo bọt ở nồng độ dưới 1%. Bọt chống cháy cũng dễ dàng được tạo thành bởi các thành phần dung môi hữu cơ, các loại chất ổn định bọt, và chất ức chế sự ăn mòn.
Bình chữa cháy dạng bọt foam được cấu tạo bởi các thành phần chính bao gồm có nước, bọt cô đặc và không khí. Dung dịch foam thường sẽ có đặc tính bền, chứa đầy các loại không khí và có tỉ trọng nhỏ hơn xăng, dầu. Dung dịch này một khi được trộn với không khí sẽ tạo ra được một loại bọt chữa cháy bám lên bề mặt vật chất gây cháy và dập tắt đám cháy.
Hiện nay trên thị trường có 2 loại bọt Foam thông dụng là:
- Foam chữa cháy AFFF tạo ra được một màn sương phủ trên bề mặt của nhiên liệu có hydrocarbon
- Foam ARC tạo ra được một lớp màng trên mặt phẳng của loại nhiên liệu không hòa tan.
Bọt Foam chữa cháy thường được ứng dụng tại các hệ thống chữa cháy ở những kho xăng dầu. Hiện nay thì thường có những loại bình 500ml, 1000ml, 9L và 35L.
Bình chữa cháy dạng bọt foam được cấu thành bởi các bộ phận như: Thân van, van, các vòi phun, cò bóp, khí đẩy, ống dẫn và bọt foam chữa cháy. Cụ thể hình thái bình như sau:
Thân van là bộ phận chính thuộc nhóm bộ phận bên ngoài của bình, có chất liệu làm từ thép chịu áp lực cao. Trên vỏ bình sẽ được ghi đầy đủ các thông tin như: đặc điểm, các hình ảnh sử dụng, cách bảo quản,.. Các bộ phận trên miệng bình sẽ bao gồm: cụm van, van khóa, đồng hồ đo áp lực, ống dẫn, vòi phun và cò bóp.
Các bộ phận ở bên trong bình bọt chữa cháy bao gồm: bọt Foam, khí đẩy và các loại ống dẫn nối thẳng tới cụm van trên miệng bình. Bọt chữa cháy có chứa bên trong bình có thể là bọt Foam AFFF, bọt Foam ARC:
- Bọt AFFF khi cần chữa cháy sẽ tạo thành một màn sương phủ lên mặt phẳng của nhiên liệu hydrocarbon.
- Bọt ARC khi cần chữa cháy sẽ tạo thành một màng nhầy trên mặt phẳng của nhiên liệu không hòa tan
Phân loại
Có 2 loại bình dạng bọt Foam chữa cháy được sử dụng phổ biến và rộng rãi tại Việt Nam chính là bình Eversafe và Combat
Bình chữa cháy Eversafe
Bình chữa cháy Eversafe là sản phẩm bình chữa cháy của Eversafe Extinguisher Sdn.Bhd. (EE) – đơn vị chuyên sản xuất các thiết bị chữa cháy hàng đầu đến từ Malaysia. Đây là một trong những loại bình được chứng nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng cao và được nhiều chủ đầu tư cực kỳ tin tưởng sử dụng. Cho đến này các loại bình giúp chữa cháy mang thương hiệu của Eversafe đã có mặt ở trong hơn 45 quốc gia trên thế giới.
Bình chữa cháy Combat
Bình bọt Foam Combat chính là loại bình được chế tạo bởiCombat Fire một đơn vị chuyên về việc thiết kế, cung cấp, lắp đặt và bảo trì các thiết bị phòng cháy và chữa cháy hàng đầu tại Anh và Ireland.
Cách sử dụng
Bình bọt Foam sử dụng để chữa cháy có cách sử dụng hơi khác so với các loại bình chữa cháy khác một chút. Do tính đặc thủ riêng của chất bọt chữa cháy trong bình và tùy đặc điểm của từng đám cháy mà cùng với đó sẽ có những lưu ý khi đưa vào sử dụng khác nhau.
Đối với các đám cháy là những chất lỏng dễ cháy
Lưu ý quan trọng khi cần sử dùng bình bọt Foam khi chữa các đám cháy chất lỏng là không được phun trực tiếp lên chúng. Bởi chất lỏng có thể sẽ bắn ngược ra ngoài và khiến đám cháy lan sang các bề mặt gần đó.
Trong trường hợp này, bạn nên chú ý phun bọt vào xung quanh đám cháy và qua đầu của ngọn lửa một cách thật nhẹ nhàng. Điều này cũng sẽ làm cho bọt rơi xuống, lắng đọng lại và bao quanh phần chất lỏng, không cho chất lỏng lan ra xung quanh.
Đối với các đảm cháy từ chất rắn
Với loại đám cháy này thì bạn có thể phun bọt trực tiếp vào ngọn lửa.
Nếu là các đám cháy điện, trong trường hợp khẩn cấp thì bạn vẫn có thể dùng bình chữa cháy bọt để chữa cháy. Tuy nhiên, không được khuyến khích cho lắm, và khi sử dụng bạn nhớ lưu ý:
- Sử dụng các loại bình tương tự như đối với các đám cháy chất rắn dễ cháy.
- Tuy nhiên bạn cũng phải thật cẩn thận trong việc giữ khoảng cách với đám cháy tối thiểu là khoảng 1m để đảm bảo tránh nguy cơ bị điện giật.
Ứng dụng
Bình chữa cháy bọt Foam là một loại bình chữa cháy vô cùng hiệu quả để chữa các đám cháy lớn có nhiều rủi ro như:
- Văn phòng làm việc
- Kho chữa đồ
- Các nhà máy, nhà xưởng
- Bãi xe
- Khách sạn
Lợi ích trong việc sử dụng bình bọt cho các đám ở cơ sở này là bình bọt chữa cháy rất hiệu quả mà lại không gây hư hại lớn cho các đồ dùng, thiết bị bên trong. Ngoài ra, đối với nhiều đám cháy điện được khuyên dùng kết hợp với bình chữa cháy CO2 để có thể chữa cháy một cách an toàn và hiệu quả.
Trên thực tế, mỗi loại bình sẽ được nêu ở trên đều có những đặc điểm riêng về đặc điểm trong cấu tạo, ứng dụng cũng như cách sử dụng riêng của chúng. Tuy nhiên, để có thể phân biệt một cách tổng quát về các loại bình này lại không phải đơn giản. Vì vậy, sau đây sẽ là tổng hợp lại một số những đặc điểm nổi bật để các bạn đọc có thể dễ dàng phân biệt được ngoài thực tế các loại bình này với nhau.
Cách phân biệt nhanh các loại bình chữa cháy
Giữa hàng loạt những loại bình chữa cháy được bày bán trên thị trường như hiện nay. Làm cách nào để có thể phân biệt chúng?
Bảng sau là bảng so sánh giúp bạn có thể phân biệt bình chữa cháy CO2 và bình bột chữa cháy cực kì đơn giản
| Bình chữa cháy khi CO2 | Bình chữa cháy dạng bột |
| Chứa khí CO2 | Bình chứa bột NaHCO3 và cơ chế đẩy bột ra nhờ khí N2 |
| Không có đồng hồ đo, vòi phun phình to dạng loa | Có đồng hồ đo trên đầu, vòi phun chỉ nhỏ bằng ngón chân cái |
| Dùng được đối với nhiều đám cháy kể các với các đám cháy từ các thiết bị điện tử, và có thể dập tắt chính xác vùng đám cháy | Dùng để chữa cháy các đám cháy rắn, lỏng, khí. Tuy nhiên không nên dùng khi có các đám cháy thiết bị điện tử và các đám cháy có yêu cầu độ chính xác cao |
| Hạn chế các tính năng chữa cháy với môi trường có gió bởi vì gió làm khuyếch tán chất chữa cháy | Có thể phát huy được hết tính năng chữa cháy ngay cả trong môi trường ngoài trời khi có gió. |
| Chỉ cần xốc lại nhẹ, không cần thiết đảo đầu khi dùng | Khi sử dụng cần phải lắc hoặc đảo đầu 1-2 lần để cho chất chữa cháy ở bên trong k bị tắc khi phun |
| Sẽ bị bỏng mạnh nếu như không may chạm vào phần kim loại | Không gây bỏng |
| Ký hiệu ở trên bình CO2 là MT và đi kèm là khối lượng của bình | Bình bột sẽ có các ký hiệu MFZ, MFZL, BC, ABC đi kèm là khối lượng riêng của bình |
Tóm lại, mỗi loại bình chữa cháy đều sẽ có cấu tạo, công dụng, cách sử dụng riêng. Chính những điều riêng biệt này đã tạo nên sự khác biệt để dễ dàng phân loại các loại bình chữa cháy với nhau.
Hiện nay trên thị trường có đa dạng các loại bình chữa cháy được nhiều đối tượng khách hàng tin tưởng sử dụng. Hi vọng những thông tin trong bài viết đã giúp cho các bạn đọc hiểu rõ nữa về những công dụng đặc thù và cách sử dụng hiệu quả của từng loại bình phổ biến hiện nay.
